ADHD – nadpobudliwość psychoruchowa – inaczej zespół nadruchliwości ( ADHD – Attention Deficyt Hyperactivity Disorder ). Charakteryzuje się brakiem uwagi, nadpobudliwością i zbyt wysoką impulsywnością w stosunku do określonego wieku lub poziomu rozwoju. Przyjmuje się, że około 3 – 5 % dzieci w wieku szkolnym jest dotknięta tym schorzeniem. Opracowała: Maria Czarnik
Szkoła Podstawowa w Machowej
DIAGNOZA. Aby rozpoznać to schorzenie należy stwierdzić u dziecka, które ukończyło siódmy rok życia, co najmniej 6 spośród cech charakteryzujących zaburzenia koncentracji uwagi oraz dodatkowo 6 cech charakteryzujących nadpobudliwość i impulsywność. Objawy zaburzeń koncentracji uwagi muszą się utrzymywać przez przynajmniej 6 miesięcy w stopniu utrudniającym adaptację dziecka. Musza występować w dwóch środowiskach ( w szkole i w domu ).
OBJAWY.
- Zaburzenia koncentracji uwagi:
- dziecko nie zwraca uwagi na szczegóły; zarówno w pracach szkolnych, jak i w trakcie zajęć domowych popełnia wiele błędów przez nieuwagę,
- nie potrafi się skupić na zadaniach lub zabawie,
- wydaje się, że nie słucha uważnie, gdy się do niego mówi,
- nie stosuje się prawidłowo do poleceń i często nie potrafi ukończyć zadania,
- ma trudności z organizowaniem sobie pracy,
- dużą trudność sprawiają mu zajęcia i zadania wymagające długotrwałego wysiłku umysłowego,
- często gubi rzeczy potrzebne do wykonania zadań lub ćwiczeń, takie jak ołówki, książki, zeszyty, zabawki,
- łatwo się rozprasza,
- często jest roztargnione przy wykonywaniu rutynowych czynności.
- Nadpobudliwość:
- dziecko nadmiernie się kręci lub wierci,
- wstaje z miejsca w sytuacjach, gdy powinno siedzieć ( np. na lekcji),
- stale biega lub się wspina ( w szkole, w domu ),
- ma trudności z zadaniami wymagającymi zachowania spokoju, (nie umie spokojnie bawić się lub odpoczywać ),
- wydaje się być ciągle w ruchu; „ biega jak nakręcone”,
- jest nadmiernie gadatliwe.
- Impulsywność:
- dziecko wyrywa się z odpowiedzią, zanim zostanie sformułowane pytanie,
- nie potrafi czekać na swoją kolej,
- przerywa lub wtrąca się, gdy mówi ktoś inny.
PRZYCZYNA ADHD. U dzieci dotkniętych ADHD występuje brak równowagi między bodźcem odbieranym przez niedojrzałe centra w prawej półkuli, której zadaniem jest skupienie uwagi, a obszarem przedczołowym, który dokonuje wyboru celów i planuje jak je osiągnąć. Dzieci i dorośli z uszkodzonym płatem czołowym nie potrafią skupiać uwagi i planować, co sprawia, że mogą się wydawać nieodpowiedzialne, a nawet aspołeczne.
3 FORMY NADPOBUDLIWOŚCI PSYCHORUCHOWEJ.
- Z przewagą zaburzeń koncentracji uwagi – dzieci tzw. Marzycielskie, nie mogą się skupić, potrafią pozostać w bezruchu, jeśli wymaga tego sytuacja ( częściej występuje u dziewczynek );
- Z przewagą nadpobudliwości psychoruchowej – dzieci tzw. „ żywe srebra”, biegają w kółko bez obiektywnej przyczyny, odpowiednio zmotywowane potrafią się skupić na dłużej, ( częściej u chłopców );
- Typ mieszany – nasilone objawy nadruchliwości i zaburzeń koncentracji uwagi; ( częściej u chłopców).
SPOSOBY POSTĘPOWANIA. W przypadku stwierdzenia objawów należy skierować rodziców do neurologa. Diagnozę zawsze stawia lekarz. Pomocne przy leczeniu tego schorzenia może być podawanie leków. Optymalnym miejscem nauczania dziecka z ADHD jest mało liczna klasa o charakterze integracyjnym, z dwójką nauczycieli.
LITERATURA:
- Allen D. Bragdon, David Gamon – „ Kiedy mózg pracuje inaczej”Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk 2003 r.
- „ Remedium” 2004/2, s. 18 – 19.
- „ Psychologia w Szkole” 2004/1, s. 81.
- „ Szkoła Specjalna” 2003/5, s. 280 – 287.
- Hallowel – „ W świecie ADHD…”.
- „ Pilźnieńskie Echo” 2004/1.
MATERIAŁY DLA NAUCZYCIELI I RODZICÓW
7 PRZYKAZAŃ SZKOLNYCH DLA RODZICÓW.
- Nie strasz dziecka szkołą.
- Wspieraj dziecko, ale nie wyręczaj go ( nie przejmuj odpowiedzialności za naukę swego dziecka, nie odrabiaj lekcji za dziecko ).
- Schowaj swoje ambicje do kieszeni ( nie naginaj dzieci do swoich marzeń, zauważ talenty swojego dziecka i pomóż mu je rozwijać ).
- Doceniaj osiągnięcia dziecka.
- Nie zastępuj szkoły – dom nie może być przedłużeniem szkoły.
- Ufaj dziecku, stój po stronie dziecka.
- Nie daj sobie wmówić, że twoje dziecko jest okropne.
10 PRÓŚB DZIECKA NADPOBUDLIWEGO.
- Pomóż mi skupić się na jednej czynności.
- Chce wiedzieć co zdarzy się za chwilę.
- Poczekaj na mnie, pozwól mi się zastanowić.
- Jestem w kropce, nie potrafię tego zrobić, pokaż mi wyjście z tej sytuacji.
- Chciałbym od razu wiedzieć, czy to co robię, jest zrobione dobrze.
- Dawaj mi tylko jedno polecenie naraz.
- Przypomnij mi , żebym się zatrzymał i pomyślał.
- Dawaj mi małe zadania do wykonania, kiedy cel jest daleko – gubię się.
- Chwal mnie choć raz dziennie, bardzo tego potrzebuję.
- Wiem, że potrafię być męczący, ale czuję, że się zmieniam, kiedy okazujesz mi jak mnie kochasz.
JAK PRACOWAĆ Z DZIECKIEM Z ADHD
- Dziecko musi dokładnie wiedzieć kiedy co się robi – należy ustalić stały plan zajęć, który da dziecku poczucie stabilizacji.
- Dziecko musi otrzymywać krótkie komunikaty – należy się upewnić czy dziecko usłyszało nasz przekaz.
- Należy tak rozmawiać z dzieckiem, by przykuć jego uwagę – zwracać się po imieniu, patrzeć w oczy, używać prostych słów.
- Dziecko dostaje tylko 1 zadanie tak długo, aż się z niego wywiąże.
- Zadania należy dzielić na etapy
- Należy zachęcać i wspierać dziecko – nie należy krytykować i potępiać.
- Jeśli dziecko trzeba skarcić, należy zrobić to od razu , jednocześnie udzielając mu wyjaśnień.
- Należy konsekwentnie egzekwować ustalone zasady.
- KARY FIZYCZNE ZAOSTRZAJĄ OBJAWY.
- Utrwalać pozytywne wzorce przez pochwałę, przytulanie, obdarowanie upominkiem.
- Należy skupiać uwagę na zaletach dziecka, nie gasić jego inicjatywy ciągłym upominaniem.
|